Seniorzy na drodze do zmian. Jak mieszkańcy Opolszczyzny zamienili doświadczenie w społeczną siłę

W ciągu kilku miesięcy 90 seniorów z różnych powiatów Opolszczyzny zbudowało coś wyjątkowego – sieć działań, spotkań, warsztatów i inicjatyw, które nie tylko zmieniły ich codzienność, ale także wniosły realną wartość do ich miejscowości.

Od odwagi do działania: nowy rozdział dla lokalnych liderów
Podczas warsztatów liderskich uczestnicy uczyli się diagnozowania potrzeb, rozumienia procesów obywatelskich, pisania wniosków, prowadzenia konsultacji czy budowania partnerstw. To był moment przebudzenia – pierwszy raz po latach seniorzy mówili: „mam prawo zgłosić problem”, „mogę współdecydować”, „mogę coś zmienić”.

Bezpieczeństwo, technologia i praktyka, która zostaje
Moduł dotyczący bezpieczeństwa drogowego – z wykorzystaniem VR, alkogogli i narkogogli – okazał się jednym z najbardziej poruszających elementów projektu. Seniorzy doświadczyli, jak alkohol, leki czy zmęczenie wpływają na percepcję i czas reakcji, a z drugiej strony zdobyli wiedzę o nowych przepisach, odblaskach i dobrych praktykach pieszych oraz rowerzystów.

Kolejnym działaniem zrealizowanym w ramach projektu były spacery badawcze, które pozwoliły seniorom spojrzeć na własne miejscowości jak na mapę barier i możliwości. A warsztaty z partycypacji pokazały, jak przejść od obserwacji do realnego działania.

Inicjatywy lokalne: 9 miejscowości, 9 pomysłów, jedna idea – działać razem
Najbardziej namacalnym efektem projektu były przedsięwzięcia zorganizowane przez liderów grup w ramach wsparcia wolontariackiego. Każda grupa stworzyła coś innego, ale wszystkie inicjatywy łączyła jedna cecha: odpowiadały na realne potrzeby mieszkańców.

Zawada – spotkanie z pszczelarzem i edukacja ekologiczna. Seniorzy poznawali świat pszczół, rolę zapylaczy i znaczenie lokalnych produktów. Warsztaty zakończyły się degustacją miodów i rozmową o ekologii – w niezwykle ciepłej, integracyjnej atmosferze.

Krapkowice – dwie grupy – dwie wspaniałe inicjatywy: ekologiczne napary oraz warsztaty świadomego oddechu. Jedna grupa stworzyła spotkanie o naturalnych herbatach, ziołach i lokalnych składnikach. Druga – połączyła warsztaty oddechowe z poezją i rozmową o dobrostanie. Efekt? Wzruszenie, integracja i nowe relacje.

Brzeziny – gotowanie na bazie lokalnych produktów. Tu tradycja spotkała się z nowoczesnym podejściem do ekologii. Seniorzy gotowali potrawy z lokalnych składników, a spotkanie przerodziło się w międzypokoleniową wymianę przepisów i opowieści.

Kowale – kuchnia zero waste, czyli tradycja w nowej odsłonie. Uczestnicy dowiedzieli się, jak gotować ekologicznie, nie marnując jedzenia. Potrawy inspirowane dawnymi recepturami pokazały, że oszczędność i smak mogą iść w parze.

Dalachów – kulinaria i ekologia z ekspertką. Gotowanie z lokalnych produktów stało się pretekstem do rozmów o zero waste, odpowiedzialnej kuchni i mądrym gospodarowaniu zasobami. Seniorzy zyskali praktyczną wiedzę, ale też ogromną satysfakcję ze wspólnego działania.

Chrząstowice – zdrowie psychiczne i fizyczne. Spotkania ze specjalistami pokazały, jak bardzo seniorzy potrzebują rozmowy o dobrostanie. Z inicjatywy uczestników powstała „skrzynka problemów” – miejsce, gdzie każdy może anonimowo zgłaszać trudności. To był początek tworzenia małej, ale silnej społeczności wsparcia.

Komprachcice – kuchnia zero waste w praktyce. Seniorzy odkrywali, jak łączyć tradycyjną kuchnię z nowoczesnym podejściem ekologicznym. Powstały potrawy smaczne, zdrowe i… pozbawione marnotrawstwa.

Węgry – warsztaty pierwszej pomocy z ratownikiem. Jeden z najbardziej praktycznych i potrzebnych projektów. Seniorzy uczyli się RKO, pozycji bezpiecznej i reagowania w sytuacjach nagłych. To działanie, które może uratować życie.

Konferencja końcowa – nowy początek, nie koniec
Zwieńczeniem projektu była konferencja „Kierunek: Aktywność Społeczna”. Seniorzy prezentowali swoje inicjatywy, dzielili się doświadczeniami, mówili o odwadze i trudnościach. Symbolicznym momentem było podpisanie Porozumienia na Rzecz Realizacji Inicjatyw Lokalnych i Wzajemnej Współpracy– dokumentów, które mają utrzymać, a nawet wzmocnić sieć zależności i relacji zbudowanych podczas projektu. To nie finisz. To start czegoś, co – jak mówią sami seniorzy – powinno trwać dalej.

Najważniejsza zmiana? Ta, która wydarzyła się w ludziach
Projekt nie tylko dał wiedzę i kompetencje. Przede wszystkim: przywrócił poczucie wpływu, obudził odwagę, stworzył nowe relacje, nauczył, jak korzystać z narzędzi cyfrowych, zbudował mosty między mieszkańcami różnych miejscowości, pokazał, że osoby starsze mogą być liderami – skutecznymi, mądrymi i potrzebnymi. W przestrzeni, gdzie często słyszy się: „już niewiele można zrobić”, ten projekt przyniósł energię: „robimy to razem”.

Zadanie publiczne Seniorzy na Drodze do Zmian jest finansowane ze środków otrzymanych od Zleceniodawcy 
w ramach edycji 2025 rządowego programu wieloletniego na rzecz Osób Starszych Aktywni+ na lata 2021–2025.