Poznaj florę i faunę Opolszczyzny

Platan zachodni (Platanus occidentalis L.)
Gatunek drzewa z rodziny platanowatych. Potężne drzewo o niezwykłej, łuszczącej się dużymi płatami korze. Dorasta do 40 metrów wysokości, korona może osiągać nawet 30 metrów średnicy. Naturalnie występuje we wschodniej części Stanów Zjednoczonych, rośnie na bardzo rozległym obszarze, ciągnącym się od ciepłych, południowych stanów, aż po bardzo zimne, północne rejony. W młodości o kształcie piramidalnym. Pień szary, z oliwkowo-żółtawymi plamami po łuszczącej się płatami korze. Liście płytko trzyklapowe, skrętoległe. Posiada niewygórowane wymagania glebowe, jest także niezwykle odporny na zapylenie oraz zanieczyszczenia powietrza. Także w polskich miastach sporadycznie można spotkać bardzo stare platanowe aleje, które do dziś rosną w doskonałej kondycji zdrowotnej mimo wielokrotnego wzrostu poziomu zanieczyszczeń. Platan zachodni wymaga gleb głębokich, żyznych lub średnio żyznych, drzewo to lubi także wilgoć. Wymaga także stanowiska słonecznego, w półcieniu da sobie także radę, ale trzeba pamiętać, że platan do drzewo, które będzie zawsze dążyło do dominacji nad pozostałą roślinnością.

Pływacz drobny (Utricularia minor L.)
Gatunek rośliny mięsożernej należący do rodziny pływaczowatych. Ma cienką łodygę zróżnicowaną na zieloną częśc pływającą i bezbarwną zakorzeniającą się. Kwitnie od czerwca do września, nie zawsze jednak wytwarza kwiaty. Rozmnaża się zarówno przez nasiona, jak i wegetatywnie przez fragmentację pędów oraz turiony. Kwiaty grzbieciste, obupłciowe, szypułki długości 2-6 mm z jednym słupkiem i dwoma pręcikami. Liście pływające, eliptyczne do nerkowatych, kilkukrotnie widlasto podzielone na 7-15 zaostrzonych, odstających łatek z 1-7 pęcherzykami chwytnymi. Liście łodyg ziemnych przekształcone w 1–6 pęcherzyków. W niekorzystnych warunkach wytwarzająca niewielkie, jajowate turionyWystępuje w rozproszeniu, głównie na terenie Polski zachodniej, południowej i północnej (Kujawy, Mazury, Pomorze, Śląsk, Wielkopolska). Preferuje wodno-błotne zbiorowiska roślinne na dobrze nasłonecznionych stanowiskach. W Polsce objęty jest ścisłą ochroną gatunkową. 

Pokrzyk wilcza jagoda (Atropa belladonna)
Gatunek wieloletniej rośliny z rodziny psiankowatych. Ma wiele nazw zwyczajowych: wilcza wiśnia, wilcza jagoda, psinki, leśna tabaka, belladonna. Przypomina niewysoki krzew o wysokości od 50 do 150 cm. W Polsce kwitnie w czerwcu i lipcu. Kwiaty zapylane są przez owady, czasem dochodzi do samozapylenia. Preferuje miejsca wilgotne, zacienione, z żyzną glebą. Wilczą jagodę można spotkać najczęściej na obrzeżach lasów i na leśnych porębach. Występuje w Europie, Afryce Północnej i Azji Zachodniej. Introdukowana w części Ameryki Północnej. W Polsce także roślina uprawna i dziczejąca. Występuje głównie w południowej części kraju. Roślina rzadka, objęta ochroną. Wszystkie jej części są trujące, przy czym największe stężenie trujących alkaloidów znajduje się w korzeniach i owocach.

Owoce zawierają niemal wyłącznie atropinę, pozostałe organy – hioscyjaminę. Korzenie wyróżniają się obecnością większych ilości ubocznych alkaloidów wzmacniających działanie hioscyjaminy na mięśnie. Działanie szkodliwe alkaloidów polega na pobudzaniu przechodzącym w porażenie mózgowia, międzymózgowia i rdzenia przedłużonego oraz porażaniu układu obwodowego. Przyjmuje się za dawkę śmiertelną 10–20 owoców u dorosłych i 3–4 u dzieci, choć różnice osobnicze są znaczne. Pierwszymi objawami zatrucia jest silne pobudzenie i euforyczne halucynacje. Następnie pobudzenie nasila się aż do wystąpienia napadów szału, nierozpoznawania otoczenia, światłowstrętu, występują m.in. zaburzenia mowy, w końcu utrata przytomności i w skrajnych przypadkach zgon w wyniku porażenia oddechu podczas śpiączki.

Przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis)
Gatunek rośliny wieloletniej z rodziny jaskrowatych. Osiąga wysokość 15-20 cm. Jej liście są trójklapowe, zimozielone, gładkie, skórzaste i ułożone w rozetę. Z wierzchu ciemnozielone, od spodu lekko fioletowe. Młode liście są biało owłosione, z czasem stają się skórzaste i gładkie. Niebiesko-fioletowe (niekiedy białe lub różowe) kwiaty zamykają się na noc i podczas deszczowej pogody. Kwitnienie występuje przed rozwojem liści, od marca do maja. Owoce wabią mrówki, które rozsiewają nasiona. Przylaszczka pospolita lubi glebę próchniczną, wapienną, stanowiska cieniste, półcieniste i stale wilgotne. Rośnie w lasach i zaroślach. Nie lubi przesadzania, jednak jeśli jest to konieczne, należy wykonywać tę czynność w czasie kwitnienia rośliny, kiedy wytwarza ona nowe korzenie lub na początku lata – jest już zakorzeniona, ale ma czas, by zregenerować korzenie przed zimą. W medycynie ludowej przylaszczka pospolita stosowana była niegdyś jako środek pomocny przy schorzeniach wątroby, nerek i pęcherza, jednak lecznicze właściwości rośliny nie zostały potwierdzone. Kłącze i korzenie przylaszczki zawierają zaś trującą protoanemoninę. W Polsce od 2004 r. przylaszczka podlega ścisłej ochronie gatunkowej.